Ἐνορία
Ἁγίου Ἰωάννου Βαπτιστοῦ*

 Παρουσίαση τοῦ χωριοῦ

Τό χωριό μας ὁ Βαπτιστής βρίσκεται 35 χιλιόμετρα Ἀνατολικά – Νοτιοανατολικά τῆς πόλης τῶν Ἰωαννίνων καί συνδέεται μ’ αὐτήν μέ τήν τρίτη ἐπαρχιακή ὁδό (Ἰωάννινα – Χαροκόπι – Κέδρος – Χουλιαράδες – Βαπτιστής – Μιχαλίτσι  –  Πράμαντα…).
Δέν εἶναι σαφές πότε πρωτοκατοικήθηκε ὁ τόπος αὐτός, ἀλλά ἀπό ἀχνά ἱστορικά στοιχεῖα περί τῶν λαῶν πού πέρασαν καί ἔζησαν στήν Ἤπειρο, ἀπό διάφορα γεγονότα πού τοποθετοῦνται σ’ αὐτόν τό χῶρο, ἀπό τοπωνύμια καί ξένα γλωσσικά κατάλοιπα πού ἔφτασαν μέχρις ἐμᾶς, φαίνεται νά ζοῦσαν ἐδῶ ἄνθρωποι πρίν 1500 καί πλέον χρόνια.
Τό χωριό μας ὁ Βαπτιστής (Γκούρα) εἶναι ἀρκετά νέο καί μέ τή μορφή ὀργανωμένης κοινωνίας παρουσιάζεται στίς ἀρχές τοῦ 19ου αἰώνα. Μέχρι τότε ἡ ἔκτασή του χρησίμευε ὡς βοσκότοπος καί ἐν μέρει ὡς καλλιεργήσιμη ἔκταση ἀπό κάποιους Χουλιαριῶτες γεωργοκτηνοτρόφους, οἱ ὁποῖοι ἔστηναν τή στάνη τους σέ διάφορες τοποθεσίες, οἱ ὁποῖες ἔμειναν ὡς τοπωνύμια (Μασαλᾶ, Κομπίλα, Μαλάμου κ.λ.π.).
Περί τό 1800 μερικοί ἀπό τούς κτηνοτρόφους αὐτούς ἐγκαταστάθηκαν μόνιμα στή θέση τοῦ σημερινοῦ χωριοῦ Βαπτιστής, ἔχτισαν τά πρῶτα σπίτια – καλύβες, ὅπου ὁ καθένας εἶχε τή στάνη του- καί σιγά σιγά δημιούργησαν οἰκισμό, ὁ ὁποῖος πῆρε τήν ὀνομασία Γκούρα καί ἀποτέλεσε συνοικισμό τῆς Κοινότητας Χουλιαράδων (Χριστογιάννης, 2017).
Μετονομάστηκε ὡς συνοικισμός σέ Βαπτιστής μέ Π. Δ. τήν 1/4/1927, πού δημοσιεύθηκε στό 76 Α΄ Φ.Ε.Κ.
Μέ βασιλικό διάταγμα στίς 23 Ὀκτωβρίου 1946, πού δημοσιεύθηκε στό ὑπ’ ἀριθ. 336 φύλλο τῆς Ἐφημερίδας τῆς Κυβερνήσεως, ὁ Βαπτιστής ἀποτέλεσε αὐτοτελῆ κοινότητα μέ περίπου 300 κατοίκους (Λάμπρος, 2003).
Ἀπό τό 2011, μέ τό σχέδιο Καλλικράτης, τό χωριό ἀποτελεῖ Τοπική Κοινότητα τοῦ Δήμου Βορείων Τζουμέρκων τοῦ Νομοῦ Ἰωαννίνων.

 Οἱ ἐκκλησίες τῆς Ἐνορίας Ἁγίου Ἰωάννου Βαπτιστοῦ

 Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης

Ἡ ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη εἶναι ἡ κεντρική ἐκκλησία τοῦ χωριοῦ. Χτίστηκε περί τό 1850 γιά νά ἐξυπηρετεῖ ἐν μέρει τίς ἀνάγκες τῶν πρώτων κατοίκων. Ἦταν μικρή καί, ὅταν ὁ πληθυσμός αὐξήθηκε σημαντικά, κατεδαφίστηκε καί στή θέση της χτίστηκε τό 1961 – ’62 ἡ καινούργια, μεγαλύτερη καί στερεότερη. Ἁγιογραφήθηκε, ἀργότερα, τό 1978 – ’79, ἀπό τόν ἁγιογράφο Κώστα Ἀρμενόπουλο.
Ἡ θέση πού χτίστηκε, ὅπως καί τό σχολεῖο (ἔξω ἀπό τό χωριό), μέ τά σημερινά δεδομένα κρίνεται λανθασμένη, ἀλλά μέ τά δεδομένα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης εἶχε πολύ σωστά ἐπιλεγεῖ, μεταξύ τῶν θερινῶν καί χειμερινῶν κατοικιῶν, ὥστε νά ἐξυπηρετεῖ τούς κατοίκους χειμώνα – καλοκαίρι.

 Ὅσο τό χωριό ἀποτελοῦσε συνοικισμό τῆς Κοινότητας Χουλιαράδων (μέχρι τό 1946), στήν ἐκκλησία αὐτή γίνονταν ὁ ἐκκλησιασμός καί τά μυστήρια, ἀλλά ἡ νεκρώσιμη ἀκολουθία καί ὁ ἐνταφιασμός τῶν νεκρῶν γίνονταν στό «Χωριό», δηλαδή στούς Χουλιαράδες, γιατί ἐδῶ δέν ὑπῆρχε νεκροταφεῖο. Τό 1946, ἔγινε τό νεκροταφεῖο (τό ἐπάνω διάζωμα), ὅπου πρῶτος νεκρός πού ἐνταφιάστηκε ἦταν ἡ νεαρή Βιργινία Νικ. Βασιλείου.  Στή συνέχεια, ἔγιναν δύο ἐπεκτάσεις καί πάλι κάποιες φορές γεμίζει, παρά τό ὅτι ἡ ἐκταφή τῶν νεκρῶν γίνεται στά τρία ἤ τό πολύ στά πέντε χρόνια. Οἱ χωριανοί, κι ἄν ἀκόμα μένουν μακριά ἀπό τό χωριό, στή μεγάλη τους πλειοψηφία, ἐπιθυμοῦν νά τούς σκεπάσει τό χῶμα τοῦ χωριοῦ τους.
Περί τό 1950, κατασκευάστηκε τό κοιμητήριο (ὀστεοφυλάκιο), ὅπου μεταφέρθηκαν τά ὀστᾶ τῶν νεκρῶν ἀπό τό κοιμητήριο τῶν Χουλιαράδων, ὅπου φυλάγονταν μέχρι τότε. Τό 1958 στήν εἴσοδό του χτίστηκε τό καμπαναριό. Μέχρι τότε οἱ δυό καμπάνες ἦταν κρεμασμένες σ’ ἕνα δέντρο (βελανιδιά) πού ἦταν στό χῶρο μεταξύ τοῦ σχολείου καί τῆς ἐκκλησίας, ἀλλά κατά τή διάρκεια τῆς Κατοχῆς πού οἱ Ἰταλοί χρησιμοποιοῦσαν τό Σχολεῖο ὡς στρατώνα κι ἔδεναν τά ἄλογά τους στό δέντρο, αὐτά  ἔφαγαν τή φλούδα του κι τό δέντρο ξηράθηκε. Οἱ καμπάνες ἔμειναν ἐκεῖ στό ξηρό δέντρο, ὥσπου ἔγινε τό καμπαναριό.
Ἡ κολυμβήθρα τῆς ἐκκλησίας εἶναι δῶρο τοῦ ρωσικοῦ προξενείου Ἰωαννίνων, ὅπως ἀναγράφεται στήν ἐξωτερική της ἐπιφάνεια:  «ΔΩΡΟΝ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟΥ ΡΩΣΙΚΟΥ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 1900 ΙΟΥΝΙΟΥ 15 ΧΩΡΙΟΝ ΓΚΟΥΡΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ».
Οἱ πρῶτοι βαπτισθέντες στήν κολυμβήθρα ἦταν ὁ Νικόλαος Ἰω. Βασιλείου καί ἡ Ἀλεξάνδρα Ἰω. Τσάντα (πού παντρεύτηκε στά Ποτιστικά τόν Χρῆστο Κωσταντῆ ἤ Μπότσα), οἱ ὁποῖοι καί ἔλαβαν ἀντίστοιχα τά ὀνόματα τοῦ τσαρικοῦ ζεύγους τῆς Ρωσίας, Νικόλαος καί Ἀλεξάνδρα (Χριστογιάννης, 2017).

Παρεκκλήσια

 1. Ὁ Ἅγιος Νικόλαος

Μέσα στό χωριό καί δίπλα ἀπό τό πηγάδι τοῦ Κώστα Νασιέ ὑπῆρχε ἕνα μικρό εἰκόνισμα τοῦ Ἁγίου Νικολάου, τό ὁποῖο βεβήλωναν οἱ Τοῦρκοι, χρησιμοποιώντας το γιά τίς σωματικές τους ἀνάγκες. Κατά τήν παράδοση, ἡ εἰκόνα τοῦ Ἁγίου πού ἦταν ἐκεῖ βρέθηκε στό βράχο ἀπέναντι ἀπό τό χωριό καί ὅταν τήν ἐπανέφεραν στήν ἀρχική της θέση αὐτή καί πάλι ἐπέστρεψε στό βράχο. Τότε οἱ κάτοικοι ἐπείσθησαν ὅτι ὁ Ἅγιος ἐπιθυμοῦσε νά μετακομίσει σ’ αὐτή τή θέση καί τοῦ ἔφτιαξαν ἕνα εἰκονισματάκι πού σώζεται μέχρι σήμερα, ὅπως φαίνεται καί στή φωτογραφία πάνω ἀπό τό παρεκκλήσι. Τό 1822, ὅπως ἀναφέρει (δυσανάγνωστη) ἐπιγραφή κοντά στήν εἴσοδο, δίπλα ἀπό τό εἰκόνισμα, ἀνήγειραν τό ἐκκλησάκι πού ὑπάρχει ἐκεῖ καί τό ὁποῖο εἶναι ἀφιερωμένο στή μνήμη τοῦ Ἁγίου Νικολάου (Χριστογιάννης, 2017).

Νά σημειώσουμε ἐδῶ ὅτι ὁ δρόμος ἀπό τή Γκούρα γιά τούς Χουλιαράδες περνοῦσε ἀπό τό σημεῖο αὐτό, ἐνῶ περί τό 1930 ἔγινε ἡ παραλλαγή μέ πιό βατό δρόμο, πού ὑπάρχει ἀκόμα καί παρακάμπτει τό ἐκκλησάκι. Τότε χτίστηκε καί τό εἰκονισματάκι στή Σκάλα, γιά νά κάνουν τό σταυρό τους καί νά ἀνάβουν οἱ περαστικοί ἕνα κερί στόν Ἅγιο, ἀφοῦ δέν περνοῦσαν πλέον ἀπό τό ἐκκλησάκι του. Τότε χτίστηκε καί τό γεφύρι στό Μύλο ἀπό τό συνεργεῖο τῶν Γεωργουλαίων ἀπό τούς Χουλιαράδες.
Κατά καιρούς στό ἐκκλησάκι ἔγιναν διάφορες ἐπισκευές, μέ πιό σημαντική τήν τελευταία τό 2006, ὁπότε ἔγινε καί ἡ ἁγιογράφησή του.
Ἐκεῖ γίνεται λειτουργία τήν ἡμέρα τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου στίς 6 Δεκεμβρίου καί τήν Τρίτη τοῦ Πάσχα, ἀλλά καί ὅποτε κάποιος ἐπιθυμεῖ νά ἀνοίξει τό παρεκκλήσι γιά νά κάμει μιά λειτουργία ἤ κάποιο μυστήριο ἐκεῖ (Χριστογιάννης, 2017).

 2. Ὁ Προφήτης Ἠλίας

Μέ τήν ἀπόσπαση τοῦ χωριοῦ ἀπό τήν Κοινότητα Χουλιαράδων καί τή δημιουργία ἀνεξάρτητης Κοινότητας προέκυψαν καί κάποια ζητήματα  σχετικά μέ τόν καθορισμό τῶν διοικητικῶν ὁρίων καί κυρίως μέ τό ἐνοριακό  καθεστώς τῶν παρεκκλησίων Ἁγίας Τριάδας καί Προφήτη Ἠλία. Ἄρχισε ἔντονη διαμάχη μεταξύ τῶν δύο ἀδελφῶν Κοινοτήτων καί ὕστερα ἀπό ἀλλεπάλληλες ἀποφάσεις τῆς Μητρόπολης, πολλές ἀπό τίς ὁποῖες ἀναιροῦσαν καί ἀνακαλοῦσαν ἡ μία τήν ἄλλη, τά παρεκκλήσια παραχωρήθηκαν ὁριστικά πλέον στήν ἐνορία τῶν Χουλιαράδων.
Στό πνεῦμα αὐτῶν τῶν διενέξεων, μέ πεῖσμα καί μέ ἔντονη τήν πίκρα τῆς ἀδικίας, γεννήθηκε ἡ ἰδέα καί οἱ κάτοικοι τοῦ χωριοῦ ἀποφάσισαν νά χτίσουν ἕνα δικό τους παρεκκλήσι τοῦ Ἄι – Λιᾶ. Ἔτσι, τό 1970, μετά ἀπό μακρές συζητήσεις ἐπί διαφόρων προτάσεων καί ἀρκετές διαφωνίες, ἀνήγειραν τό ἐκκλησάκι στή θέση «Διάσελο» καί στήν κορυφή τοῦ λόφου – ὅπως ἁρμόζει ἄλλωστε στόν συγκεκριμένο Ἅγιο- τό ὁποῖο ὅμως ὡς προχειροφτιαγμένο δέν ἄντεξε περισσότερο ἀπό τριάντα χρόνια, ὁπότε κατέστη ἑτοιμόρροπο. Μέ πρωτοβουλία τῆς Ἀδελφότητας καί μέ τή συνδρομή ὅλων τῶν κατοίκων κατεδαφίστηκε καί ἀνεγέρθηκε ἐκ θεμελίων.  Τό νέο στέρεο πλέον ἐκκλησάκι  ἐγκαινιάσθηκε τό 2005.
Στό σημεῖο αὐτό ἀξίζει νά ἀναφερθεῖ ἕνα σημαντικό γεγονός, πού σχετίζεται μέ τό ἐκκλησάκι αὐτό. Στίς 20 Ἰουλίου τοῦ 1974 καί κατά τή διάρκεια τοῦ χοροῦ πού εἶχε στηθεῖ ἐκεῖ, ἀκούστηκε ἀπό τό ραδιόφωνο ἡ συνταρακτική εἴδηση τῆς εἰσβολῆς τῶν Τούρκων στήν Κύπρο καί ἡ κήρυξη γενικῆς ἐπιστράτευσης. Ἀκολούθησαν σκηνές πανικοῦ καί ἀλλοφροσύνης, μέ τίς γυναῖκες νά ὠρύονται καί τούς ἄντρες νά τρέχουν σαστισμένοι, ἀλλά πλήρεις ἐνθουσιασμοῦ καί μέ ξέχειλον πατριωτισμό, νά βροῦν μεταφορικό μέσον γιά νά παρουσιαστούν στίς μονάδες τους. Τέτοιες καταστάσεις εἶναι δύσκολο νά τίς κατανοήσει κανείς, ἄν δέν τίς ἔχει βιώσει (Χριστογιάννης, 2017).

3. Ἡ Ἁγία Αἰκατερίνη

Ἀπό παλιά ὑπῆρχε ἡ ἰδέα ἀνέγερσης μιᾶς ἐκκλησίας στό κέντρο τοῦ χωριοῦ καί ἡ μεγάλη εὐκαιρία χάθηκε, ὅταν τό 1960 κατεδαφίστηκε ἡ παλιά ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη καί στή θέση της ἀνεγέρθηκε ἡ νέα. Αὐτή ἔπρεπε καί θά μποροῦσε νά γίνει μέσα στό χωριό, ἀφοῦ πλέον οἱ κάτοικοι εἶχαν ἐγκαταλείψει στό σύνολό τους τόν χειμερινό οἰκισμό κι ἐξέλιπε πλέον ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο εἶχε χτιστεῖ ἀρχικά ἐκεῖ ἡ ἐκκλησία (γιά τήν ἐξυπηρέτηση θερινοῦ καί χειμερινοῦ οἰκισμοῦ). Μετά ἀπ’ αὐτό ἔμενε πλέον νά χτιστεῖ ἕνα μικρό ἐκκλησάκι στό κέντρο τοῦ χωριοῦ.
Τήν ἰδέα αὐτή ἦρθε νά ὑλοποιήσει μέ τή δωρεά της ἡ ἀείμνηστη Αἰκατερίνη Ἰω. Βράνου, συγχωριανή μας, πού ἔμενε στή Λεπτοκαρυά Πιερίας. Μέ δαπάνη της ἐξ ὁλοκλήρου ἄρχισε νά χτίζεται τό ἐκκλησάκι στήν πλατεία τοῦ χωριοῦ τό 2007 καί ὁλοκληρώθηκε τό 2008 καί πρός τιμήν της πῆρε τό ὄνομα τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης. Τά ἐγκαίνια ἔγιναν στίς 25 Νοεμβρίου 2008. Ἕνα πραγματικό στολίδι στήν πλατεία τοῦ χωριοῦ (Χριστογιάννης, 2017).

 4. Ἡ Ἁγία Τριάδα

Ἡ Ἁγία Τριάδα, ὅπως καί ὁ Προφήτης Ἠλίας, μέχρι πού τό χωριό μας ἀποτελοῦσε μία Κοινότητα μέ τούς Χουλιαράδες, γιορτάζονταν ἀπό κοινοῦ καί ἀποτελοῦσε τόπο συνάντησης γιά τούς κατοίκους καί εὐκαιρία γιά ἕνα μικρό ξεφάντωμα τήν Τρίτη, τήν ἑπόμενη μέρα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Μετά τήν ἀνακήρυξη ἀνεξάρτητης Κοινότητας Βαπτιστοῦ, ἡ Ἁγία Τριάδα βρέθηκε στό ἐπίκεντρο τῆς διαμάχης μεταξύ τῶν δύο Κοινοτήτων. Οἱ Χουλιαράδες, ἔχοντες ἰσχυρές προσβάσεις στίς διάφορες ὑπηρεσίες (Νομαρχία, Μητρόπολη κ.λπ.), ἐπέτυχαν νά καθορίσουν τά ὅρια μεταξύ τῶν δύο Κοινοτήτων κατά τέτοιον στρεβλό τρόπο, ὥστε μέσα στά διοικητικά τους ὅρια νά περιλαμβάνεται καί ἡ Ἁγία Τριάδα. Τά διοικητικά ὅρια μεταξύ τῶν δύο κοινοτήτων καθορίστηκαν μέ την ὑπ’ ἀρ. 22/9 – 6 – 59 ἀπόφαση τοῦ Διοικητικοῦ δικαστηρίου περί ὁρίων δήμων καί κοινοτήτων Νομοῦ Ἰωαννίνων, ἡ ὁποία ἀπόφαση ἀναφέρει μεταξύ ἄλλων καί τά ἑξῆς: «…Ἐκεῖθεν ἀκολουθοῦν τήν βατήν ταύτην ὁδόν Βαπτιστοῦ – Κέδρου μέχρι τοῦ παρεκκλησίου Ἁγίας Τριάδος. Ἐκεῖθεν  κάμπτονται  καί ἀφήνοντα τό παρεκκλήσιον τοῦτο (Ἁγίας Τριάδος) εἰς τήν διοικητικήν περιφέρειαν Κοινότητος Χουλιαράδων…».
Ἀπό τή Μητρόπολη ἐκδόθηκαν διάφορες ἀποφάσεις πού παραχωροῦσαν τό παρεκκλήσι, ἐκκλησιαστικῶς, ἄλλοτε στήν ἐνορία Χουλιαράδων, ἄλλοτε στήν ἐνορία Βαπτιστοῦ κι ἄλλοτε ἀπό κοινοῦ στίς δύο ἐνορίες.
Μέσα σ’ αὐτή τή σύγχυση οἱ κάτοικοι Βαπτιστοῦ κατεδάφισαν τό παρεκκλήσι, πού εἶχε καταστεῖ ἑτοιμόρροπο, μέ σκοπό νά τό ἀνοικοδομήσουν ἐκ νέου. Ὅταν, ὅμως, ἀπό τή Μητρόπολη δόθηκε ἡ ἐντολή νά γίνει ἡ ἀνοικοδόμηση μέ τή συμμετοχή καί τῶν δύο ἐνοριῶν, οἱ ἐνορίτες Βαπτιστοῦ, χολωμένοι, ἀρνήθηκαν νά συμμετάσχουν, ὁπότε ἡ ἐντολή δόθηκε στήν ἐνορία Χουλιαράδων μαζί μέ τήν ὁριστική πλέον παραχώρηση σ’ αὐτήν τοῦ παρεκκλησίου. Αὐτά στήν τριετία 1957 – 1960.  Πέρασαν, ὅμως, τά χρόνια καί μαζί μ’ αὐτά ἀμβλύνθηκαν τά μίση καί οἱ ἀντιθέσεις μεταξύ τῶν δύο ἐνοριῶν καί μέ τή συνεννόηση τῶν ἱερέων καί τή συναίνεση ὅλων τῶν κατοίκων, χωρίς παραχωρητήρια ἐπίσημα καί χωρίς ἀνάμειξη ὑπηρεσιῶν, ὁ ἑορτασμός γίνεται ἀπό κοινοῦ, μέ τή συμμετοχή καί συλλειτουργία τῶν ἱερέων τῶν δύο ἐνοριῶν.

 Ἐπειδή, ὅμως, οἱ κάτοικοι μετακινήθηκαν στήν πόλη καί ἡ Τρίτη (ἡμέρα ἑορτασμοῦ) εἶναι ἐργάσιμη ἡμέρα, ἀπό τό ἔτος 2007 ὁ ἑορτασμός μετατέθηκε μία ἡμέρα νωρίτερα καί γίνεται τή Δευτέρα, ἡμέρα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού εἶναι ἀργία, γιά νά μποροῦν νά συμμετέχουν περισσότεροι πιστοί. Ἡ ἀλλαγή αὐτή ἀποδείχτηκε ἐπιτυχής ἀπό τήν πρώτη κιόλας ἐφαρμογή της, τουλάχιστον ὡς πρός τή συμμετοχή κόσμου, χωρίς ὁ ἑορτασμός νά θυμίζει πλέον τώρα τίποτε ἀπό τόν πανηγυρικό χαρακτήρα πού εἶχε παλιότερα. Οἱ καιροί ἀλλάζουν (Χριστογιάννης, 2017)!

 Εἰκονίσματα

1. Οἱ Ἅγιοι Ἀνάργυροι

Στή θέση πού ὑπάρχει σήμερα τό εἰκόνισμα τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων ὑπῆρχε ἀπό τό 1921 ἕνα μικρό εἰκόνισμα, πού παρασύρθηκε ἀπό τή μεγάλη πλημμύρα τό 1937. Ἐδῶ ἀνέβλυζε ἕνα θειοῦχο νερό πού οἱ κάτοικοι τό χρησιμοποιοῦσαν γιά τή θεραπεία ὀφθαλμικῶν παθήσεων καί ρευματισμῶν, ὅπως γράφει καί ἡ πινακίδα πού σώθηκε καί ἔχει ἐνσωματωθεῖ στό νέο εἰκόνισμα:  1921 ΦΕΒΡ 14 Η ΑΓΙΗ ΑΝΑΡΓΙΡΙ ΤΟ ΗΔΩΡ ΤΟΥΤΟ ΘΕΡΑΠΙΑ ΤΟΝ ΟΦΘΑΛΜΟΝ ΚΕ ΡΑΜΑΤΙΣΜΟΥΣ ΚΙΤΣΗΛΙΑΒΡΑΝ.
Τό εἰκόνισμα αὐτό χτίστηκε ἐξ ἀρχῆς τό 1950 ἀπό τόν Γιάννη Πάν. Κύρκο. Ὅταν, ὅμως, πέρασε ὁ ἁμαξωτός δρόμος, τό εἰκόνισμα βρέθηκε χαμηλότερα ἀπό τό ἐπίπεδο τοῦ δρόμου κι ἔτσι ἀποδομήθηκε καί ἀνακατασκευάστηκε στό ὕψος τοῦ δρόμου, ἀκριβῶς ὅπως ἦταν πρίν καί μέ τά ἴδια ὑλικά, ἀπό τούς Γιάννη Γ. Τσάντα καί Δημήτρη Σπ. Μητρογιάννη (Χριστογιάννης, 2017).

 2. Ἅγιος Νικόλαος Σκάλας

Εἶναι ἕνα μικρό πέτρινο κτίσμα πού βρίσκεται στό μονοπάτι ἀπό τόν Κάμπο γιά τό χωριό, στή θέση Σκάλα. Ἀφιερωμένο στόν Ἅγιο Νικόλαο, χτίστηκε πιθανότατα ἐκεῖ γιά νά προσκυνοῦν οἱ περαστικοί τόν Ἅγιο, ἐπειδή τό μονοπάτι δέν περνοῦσε ἀπό τό ἐκκλησάκι του.
Ἕνα ὄμορφο εἰκόνισμα μέ πολύ ὡραία θέα πρός τό χωριό, σύντροφος στούς διαβάτες καί τούς ἐπισκέπτες του πού σέ παλαιότερες ἐποχές ἦταν πολλοί ἀλλά καί καθημερινοί. Ἐγκαινιάστηκε τήν 1η Φεβρουαρίου 1932, σύμφωνα μέ ἐπιγραφή πού ὑπάρχει  πάνω του.
Τό χτίσανε οἱ μάστορες τοῦ χωριοῦ μας, Γρηγόριος Χριστογιάννης καί Δημήτριος Λεοντάρης.
Εἶναι καλοσυντηρημένο καί ἀψηφώντας τό χρόνο, τήν ἐρημιά καί τίς κακοκαιρίες, στέκει ἐκεῖ ἀγέρωχα, περιμένοντας τό διαβάτη πού θά ἀνάψει τό καντήλι του, ἀναπολώντας κάποιες ἄλλες ἐποχές, τότε πού οἱ ἄνθρωποι τό τιμοῦσαν καθημερινά, τό εἶχαν στά λόγια τους, τό ἀνέφεραν στίς προσευχές τους… (Λάμπρος, 2003).

 Ἱερεῖς

 Ἱερεῖς πού εἶναι γνωστό ὅτι ὑπηρέτησαν στήν ἐνορία μας εἶναι οἱ ἑξῆς:

• παπα- Γιάννης…………..
• παπα-Χρῆστος Δῆμος, ἀπό Χουλιαράδες.
• παπα-Γιωργάκης Παπαθανασίου, ἀπό Χουλιαράδες (1923 – 1927)
• παπα-Γιώργης Σιόντης, ἀπό Χουλιαράδες (1923 – 1947
• παπα-Θανάσης Παπαθανασίου, ἀπό Χουλιαράδες (1927 – 1947)
• παπα-Δημήτρης Μαντζίλας, ἀπό Χουλιαράδες (1947 – 1955)
• παπα-Λευτέρης Γούλας, ἀπό Πετροβούνι (1955 – 1961)
• παπα-Γιώργης Ρώιμπας, ἀπό Παλαιοχώρι – Συρράκου (1961 – 1985)
• παπα-Θεοχάρης Κύρκος, ἀπό Βαπτιστή, (1985 – 2009)
• παπα-Γιώργης Κωστακίτσης γιά ἕνα διάστημα τό 2009
• παπα-Κώστας Κολιός, ἀπό Κέδρο Πετροβουνίου, (2009 – 2017)
• παπα-Σωτήριος Κανέλης, ἀπό Σέρρες (2017 ἕως  2021)
• παπα-Χρήστος Παπαδόπουλος, ἀπό Ίωάννινα (2021 ἕως σήμερα (2022))

 Ἀπό τό 1923 μέχρι τό 1947 τήν ἐνορία τοῦ χωριοῦ μας, μαζί μέ τήν ἐνορία Χουλιαράδων, τήν εἶχαν μαζί δυό παπάδες. Μισή τῆς Γκούρας καί μισή τῶν Χουλιαράδων ὁ ἕνας παπᾶς καί τίς ὑπόλοιπες μισές ὁ ἄλλος παπᾶς. Ἀπό τό 1947 πρῶτος τοποθετήθηκε ὁ παπα-Δημήτρης Μαντζίλας πού εἶχε ἀποκλειστικά τήν ἐνορία τοῦ χωριοῦ μας κι αὐτό συνεχίστηκε μέ τούς ἄλλους παπάδες πού ἀκολούθησαν.
Ἡ πληρωμή τῶν παπάδων γινόταν ἀπό τούς κατοίκους, μέ ποσόν τό ὁποῖο καθοριζόταν σέ συμφωνία τοῦ παπᾶ μέ τόν πρόεδρο τοῦ χωριοῦ. Ὁ πρόεδρος ἔκανε τήν κατανομή τοῦ ποσοῦ καί κάθε σπίτι πλήρωνε γιά τόν παπά ἐτησίως ἕνα ὁρισμένο ποσό. Ἐκτός βέβαια ἀπό τή χρηματική ἀμοιβή, ὁ παπᾶς ὅταν περνοῦσε ἀπό τά σπίτια γιά τόν ἁγιασμό κάθε πρώτη τοῦ μηνός καί κάποιες γιορτές, ὅπως τοῦ Σταυροῦ, τῶν Φώτων κ.λ.π., εἶχε μαζί του κι ἕνα κατσαρολάκι μέ τό ἁγιασμένο νερό, μέ τό ὁποῖο ράντιζε τό σπίτι καί μέσα σ’ αὐτό οἱ νοικοκυραῖοι ἔριχναν κέρματα. Εἶχε ἀκόμα καί τόν τροβά στόν ὦμο καί μέσα ἐκεῖ μάζευε διάφορα προϊόντα πού τοῦ δίνανε (πατάτες, φασόλια, κρεμμύδια κ.λπ.). Ἔτσι, ἐνίσχυε τό εἰσόδημά του. Ἡ πληρωμή τοῦ παπᾶ ἀπό τούς κατοίκους ἔπαψε μετά τόν πόλεμο τοῦ ’40, ὁπότε οἱ παπάδες πληρώνονταν ἀπό τή Μητρόπολη κι ἀργότερα ἀπό τό κράτος (Χριστογιάννης, 2017).

Στοιχεῖα Ἐπικοινωνίας:

Ἀρχιερατική Περιφέρεια: ΙΑ΄ Συρράκου

Ταχυδρομική διεύθυνση
Ἐνορία Ἁγίου Ἰωάννου Βαπτιστοῦ
Βαπτιστής
455 00 Ἰωάννινα
Ἱερέας Ἐνορίας
π. Χρήστος Παπαδόπουλος, Τηλ.: 6948804411

Βρεῖτε μας στὸ χάρτη μὲ ἕνα κλίκ ἐδῶ

  Βιβλιογραφία
-Ἀντωνίου, Γ. Λάμπρος, Ι. (2002). Φωτογραφικό Λεύκωμα ἈδελφότηταςΒαπτιστοῦ. Ἰωάννινα: Φιλοπρόοδος Ἀδελφότητα Βαπτιστοῦ.
-Λάμπρος, Ι. (2003). Βαπτιστής ἤ Γκούρα. Ἰωάννινα: Φιλοπρόοδος Ἀδελφότητα Βαπτιστοῦ.
-Χριστογιάννης, Ν. (2017). Τό χωριό μου ἡ Γκούρα (Βαπτιστής) καί οἱ χωριανοί μου. Ἀθήνα: Ὀσελότος.

*Καταγραφή – ἐπιμέλεια
Γιάννης Λάμπρος