ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ
ΕΝΟΡΙΑΣ ΚΟΣΜΗΡΑΣ
- Ἁγία Παρασκευὴ
Ὁ σημερινὸς Ναὸς τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς, ποὺ ἀποτελεῖ τὸν κύριο Ναὸ τῆς Κοσμηρᾶς, ἄρχισε νὰ κτίζεται τὸ 1900 μὲ δωρεὲς καὶ προσωπικὴ ἐργασία τῶν ἴδιων τῶν χωριανῶν. Ἀποπερατώθηκε ὕστερα ἀπὸ τέσσερα χρόνια, τὸ 1904, ἔτος τὸ ὁποῖο ἀναγράφεται στὸ τέμπλο, πάνω ἀπὸ τὴν Ὡραία Πύλη. Ὁ Ναὸς τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς – ὅπως καὶ οἱ ὑπόλοιποι Ναοί – ὑπέστη ζημιὲς ἀπὸ τὰ ὀθωμανικὰ στρατεύματα κατὰ τὶς ἐπιχειρήσεις τοῦ 1912-13.
Στήν ἴδια θέση ὑπῆρχε παλαιότερος Ναὸς ἀφιερωμένος ἐπίσης στὴν Ἁγία Παρασκευή. Ἀπὸ τὸν παλαιὸ Ναὸ τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς παραμένουν μερικὰ ξύλινα περιστέρια τοῦ τέμπλου ἀπὸ τὰ ὁποῖα κρέμονται σήμερα οἱ καντῆλες καὶ ἕνας ξύλινος σταυρός, καθὼς καὶ ἕνα ξύλινο μανουάλι.
Τὴ δεκαετία τοῦ 1990 ὁ Ναὸς τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς ἀνακαινίστηκε ριζικά. Ὁλόκληρο τὸ ἐσωτερικὸ τοῦ Ναοῦ καλύφθηκε μὲ ὡραῖες ἁγιογραφίες. Ζωγράφος ἦταν ὁ ἁγιογράφος Ἰωάννης Θωμᾶς, καταγόμενος ἀπὸ τὸ Πολύδωρο Ἰωαννίνων. Ἀνακαινίστηκε, ἐπίσης, τὸ καμπαναριὸ ἀπὸ τὶς φθορὲς ποὺ προκλήθηκαν ἀπὸ τοὺς βομβαρδισμοὺς τοῦ Β” Παγκοσμίου πολέμου καὶ ἔγινε πλακόστρωση τοῦ προαύλειου χώρου τοῦ Ναοῦ καὶ τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ καταστήματος.
Ὁ Ναὸς τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς εἶχε στὴν κατοχή του ἀγρόκτημα 800 στρ. Τὸ μεγαλύτερο τμῆμα τοῦ κτήματος αὐτοῦ ἀπαλλοτριώθηκε καὶ δόθηκε σὲ ἀκτήμονες, ἐνῷ ἕνα τμῆμα του πουλήθηκε ἀπὸ τὴν ἐκκλησία. Ἀπὸ εἰδικὸ ὀθωμανικὸ ἔγγραφο προκύπτει ὅτι ὁ Ναὸς τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς, τὰ χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας, πλήρωνε στὴν Ὀθωμανικὴ Διοίκηση φόρο 50 γρόσια καὶ 51 παράδες. Κατὰ καιρούς, ἡ Ἁγία Παρασκευὴ ἐνισχυόταν οἰκονομικὰ ἀπὸ τὸ Μοναστήρι τῆς Δουρούτης γιὰ νὰ καλύπτει διάφορες ἀνάγκες της (π.χ. πληρωμὴ δασκάλων κ.ἄ.).
Ἡ Ἁγία Παρασκευὴ ἑορτάζει στὶς 26 Ἰουλίου. Ἀποβραδὶς γίνεται ἡ ἀρτοκλασία μὲ τὴ συμμετοχὴ πλήθους κόσμου. Κοσμηριῶτες καὶ ἄλλοι ἀπὸ τὰ γύρω χωριὰ προσέρχονται καὶ ζητοῦν τὴ χάρη της.
ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΑ
- Ἅγιος Γεώργιος
Ὁ Ναὸς τοῦ Ἁγίου Γεωργίου βρίσκεται βόρεια τοῦ παλαιοῦ οἰκισμοῦ τοῦ χωριοῦ.
Κατὰ τὶς πληροφορίες τῶν γερόντων, ὁ Ἅγιος Γεώργιος ἦταν παλαιότερα Μοναστήρι, ὅπου οἱ καλόγεροι ἐργάζονταν στὰ χωράφια ποὺ τὸν περιέβαλλαν. Ἐνδείξεις αὐτοῦ εἶναι σήμερα τὰ ἐρείπια ἑνὸς παλαιοῦ ἁλωνιοῦ καὶ ἑνός-δύο ἀχυρώνων, ὅπου οἱ καλόγεροι ἀποθήκευαν τὰ χόρτα καὶ τὰ γεννήματά τους. Πιὸ πέρα, ὑπάρχει μία ἀσβεστοκάμινος ὅπου παρασκεύαζαν ἀσβέστη γιὰ τὸ χτίσιμο τῶν κτιρίων.
Ὁ Ναὸς ἀνακαινίστηκε ἐκ βάθρων τὸ 1972. Ὁ νέος Ναὸς εἶναι χτισμένος πάνω στὴ θέση ποὺ ἦταν χτισμένος ὁ παλαιὸς Ναός. Ἐδῶ διαπράχτηκε τὸ ἴδιο λάθος ποὺ ἔγινε μὲ τοὺς ἄλλους Ναούς. Μέσα σὲ κτῆμα, δίπλα ἀπὸ τὸ Ναό, ὑπάρχει τὸ νεκροταφεῖο τῆς κοινότητας, τὸ ὁποῖο παλαιότερα βρισκόταν στὸν περίβολο τοῦ Ναοῦ τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς πρὸς τὰ δυτικὰ του. Μεταφέρθηκε στὴ νέα του θέση στὶς ἀρχὲς τῆς δεκαετίας τοῦ 1920, καθώς, λόγω τῆς φοβερῆς γρίπης τοῦ 1918 πού ἔστειλε πολλοὺς στὸ θάνατο, τὸ παλαιὸ νεκροταφεῖο γέμισε. Δίπλα ἀπὸ τὸ Ναὸ ὑπάρχει τὸ ὀστεοφυλάκιο. Τὸ 1998, περατώθηκε ἡ διπλανὴ σύγχρονη αἴθουσα τελετῶν (μνημόσυνων).
- Ἡ Κοίμηση τῆς Θεοτόκου (Παναγία)
Εἶναι ἀπὸ τὶς παλαιότερες ἐκκλησίες τῆς Κοσμηρᾶς. Ὁ Ναὸς ἀνακαινίστηκε ἐκ βάθρων τὸ 1975-80.
Τὸ σημερινὸ κτίριο βρίσκεται στὴν ἴδια θέση ποὺ ἦταν ὁ παλαιὸς Ναὸς τῆς Παναγίας. Ὁ πρόναος (γυναικωνίτης) ἐπὶ Τουρκοκρατίας χρησιμοποιόταν καὶ ὡς σχολεῖο, ὅπου πολλοὶ Κοσμηριῶτες ἔμαθαν τὰ πρῶτα τους κολλυβογράμματα.
Ἡ Παναγία ἑορτάζει κάθε χρόνο στὶς 15 Αὐγούστου, ἡμέρα ἑορτασμοῦ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου.
- Ἅγιος Δημήτριος
Εἶναι μικρὴ ἐκκλησία στὰ δυτικὰ τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς καὶ σὲ ἀπόσταση 100-150 μ. ἀπ” αὐτή. Βρίσκεται σὲ οἰκόπεδο 1000, περίπου, τετραγωνικῶν μέτρων. Ἡ ἐκκλησία φαίνεται ὅτι εἶναι πολὺ παλαιά. Ἑορτάζει στὶς 26 Ὀκτωβρίου, γιορτὴ τοῦ Ἁγίου Δημητρίου.
- Προφήτης Ἠλίας
Ὁ προφήτης Ἠλίας βρίσκεται χτισμένος στὴν κορυφὴ τῆς Τσούκας, δυτικὰ τοῦ οἰκισμοῦ τῆς Κοσμηρᾶς καὶ σὲ ὑψόμετρο 1173μ. Ἑορτάζει στὶς 20 Ἰουλίου.
- Ἅγιος Σάββας
Εἶναι πολὺ παλαιὸς Ναός. Βρίσκεται πρὸς τὰ δυτικὰ τοῦ οἰκισμοῦ, στὸν αὐχένα ποὺ συνδέει τὸ ἀγρόκτημα Κοσμηρᾶς μὲ αὐτὸ τῆς Κωστάνιανης.
- Ἅγιος Νικόλαος
Ὁ Ἅγιος Νικόλαος εἶναι τὸ ἐκκλησάκι ποὺ βρίσκεται Ν.Δ. τῆς Κοσμηρᾶς στὸ ὁμώνυμο ὕψωμα. Τὸ ἐρημοκλήσι ἔχει συνδεθεῖ μὲ σημαντικὰ γεγονότα τῆς νεώτερης ἱστορίας μας (Ἀντωνίου, 1973), ὅπως τὰ ἀκόλουθα:
1) Ἡ Σουλιώτικη συμπολιτεία ἀπὸ τὸ 1750 μέχρι καὶ τὸ 1790 εἶχε σὰν ὁρόσημα στὴν πεδινὴ περιοχὴ Ἰωαννίνων τὰ ὑψώματα Ἁγίου Νικολάου καὶ τὸ ἐκκλησάκι χρησιμοποιόταν ὡς βάση ἐξορμήσεως τῶν Σουλιώτικων γενῶν ἐναντίον τῶν τουρκοκατεχομένων χωριῶν τῆς Γιαννιώτικης πεδιάδας καὶ μάλιστα κατὰ τῆς Ραψίστας (Πεδινῆς).
2) Στὸ ἐκκλησάκι ἔγιναν οἱ πρῶτες διαπραγματεύσεις μεταξὺ Ἀλῆ Πασᾶ καὶ Σουλιώτικης ἀντιπροσωπείας.
3) Στὸ ἐκκλησάκι αὐτό, τὴν 21η Ἀπριλίου 1854, συναντήθηκε ὁ Ἄγγλος Πρόξενος Λόγγβορθ (Longworth) μὲ τοὺς ἀντιπροσώπους τῶν ἐπαναστατικῶν δυνάμεων τῆς Λάκκας καὶ τὸν Τοῦρκο ἀντιπρόσωπο, ὅταν ὁ Ἄγγλος διπλωμάτης προσπάθησε νὰ πείσει τοὺς ἀρχηγοὺς τῶν ἐπαναστατῶν νὰ καταθέσουν τὰ ὄπλα μὲ τὴν ἐγγύησή του καὶ τοῦ συναδέλφου του Γάλλου προξένου.
4) Κατὰ τὸν πόλεμο 1912-13 τὸ ἐκκλησάκι ὑπέστη ἀσεβῆ καὶ βέβηλη μεταχείριση ἀπὸ τοὺς Τούρκους. Καταστράφηκε καὶ λεηλατήθηκε. Οἱ μάχες γιὰ τὴν κατάληψη ἀπὸ τὸν Ἑλληνικὸ Στρατὸ τῶν ὑψωμάτων τοῦ Ἁγίου Νικολάου ἦταν σκληρότατες, γι” αὐτὸ καὶ ἡ ἐπινίκεια λαϊκὴ μούσα ἀπαθανάτισε τὸ γεγονὸς τῆς κατάληψης: «Πήραμε τὸν Ἁη-Νικόλα τῶν Τούρκων τὰ πυροβόλα».
5) Ἡ βουνοσειρὰ τοῦ Ἁγίου Νικολάου ἀποτελοῦσε τὰ ἔσχατα ὅρια τῆς ἐλεύθερης ὀρεινῆς Ἑλλάδας κατὰ τὴν περίοδο 1943 καὶ 1944.
- Ἐφημέριος Ἱεροῦ Ναοῦ:
Αἰδεσιμώτατος Πρεσβύτερος π. Θρασύβουλος Προδρόμου.
- Στοιχεῖα Ἐπικοινωνίας:
Ἱερὸς Ναὸς Ἁγίας Παρασκευῆς
Κοσμηρά
45500 Ἰωάννινα
Τηλ: 6979124404
Βρεῖτε μας στὸ χάρτη μὲ ἕνα κλίκ ἐδῶ