ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ
ΕΝΟΡΙΑΣ ΚΡΥΑΣ

Τά χωριά Κρύα – Λυκοτρίχι βρίσκονται λίγα χιλιόμετρα ἔξω ἀπό τά Ἰωάννινα. Ἡ Ἐνορία περιλαμβάνει τέσσερις ἐκκλησίες, ἐκ τῶν ὁποίων δύο βρίσκονται στό χωριό Κρύα καί οἱ ἄλλες δύο βρίσκονται στό χωριό Ἁγία Μαρίνα (Λυκοτρίχι παλιά Ντίσπερη).

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ

Σύμφωνα μέ ἀναφορές κατοίκων ἀλλά καί μέ ἱστορικές πηγές, ὁ σημερινός ἐνοριακός ναός τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Προδρόμου στήν Κρύα ἦταν μοναστήρι τό ὁποῖο ὀνομαζόταν Ἅγιος Ἰωάννης Πρόδρομος «Λυκοτριχιώτης». Τό ὄνομα «Λυκοτριχιώτης», σύμφωνα πάντοτε μέ τήν παράδοση, σχετίζεται μέ ἕνα γεγονός τό ὁποῖο συνέβη τήν παραμονή τῆς πανηγύρεως τοῦ μοναστηριοῦ. Ὁ μοναχός πού κατοικοῦσε σέ αὐτό πῆρε τό ἀλέτρι του μαζί μέ τό ζευγάρι βοδιῶν γιά νά κάνει χωράφι· τότε τό ἕνα ἀπό τά βόδια ἴσως φαγώθηκε ἀπό τό λύκο καί ὁ μοναχός δέν κατάφερε νά τελειώσει τό ὄργωμα τοῦ χωραφιοῦ· γύρισε, λοιπόν, πίσω στό μοναστήρι καί εἶδε στόν ὕπνο του τόν Ἅγιο Ἰωάννη νά τοῦ λέει: «πήγαινε νά κάνεις χωράφι καί ἐκεῖ θά βρεῖς ζεμένο τό λύκο»· ὁ μοναχός πῆγε τήν ἄλλη μέρα καί βρῆκε ὄντως ζεμένο στό ἀλέτρι του τό λύκο· ἔκανε ἔπειτα μία μέ δύο σποριές χωράφι καί τότε ὁ λύκος ψόφησε. Ἐξ αὐτοῦ τοῦ γεγονότος τό μοναστήρι πῆρε αὐτό τό ὄνομα.

Ἡ μονή τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη κτίστηκε κατά τόν ἱστοριοδίφη Ἀραβαντινό τό 1508 ἀπό γνωστούς μοναχούς Ἀψαράδες, ἐνῷ κατά τόν ἱστοριοδίφη Σούλη τό 1454. Ἡ μονή πλαισιώνεται ἀπό ἕνα ψηλό πέτρινο τεῖχος, ἐνῷ στό ἐσωτερικό της – πάνω δεξιά ὅπως εἰσέρχεται κανείς – ἀντικρίζει μισογκρεμισμένα τά κελιά τῶν μοναχῶν καθώς καί μιά στέρνα, ὅπου συγκεντρώνονταν τά ὕδατα γιά νά διευκολύνεται τό πότισμα τῶν κήπων πού εἶχε παλαιότερα ἡ μονή. Κάτω ἀπό τόν πρόναο τῆς μονῆς ὑπάρχει τό ἐπονομαζόμενο κρυφό σχολειό, τό ὁποῖο χρησίμευε γιά τή μετάδοση γνώσεων στα παιδιά ἀπό τούς μοναχούς σέ περίοδο πολέμου ἀλλά καί ὡς χῶρος φύλαξης ἀπό τούς ἑκάστοτε κατακτητές. Τό κρυφό σχολειό ἔχει μπαζωθεῖ ἐδῶ καί ἀρκετά χρόνια, ἐνῷ ἀκόμα μπορεῖ νά δεῖ κανείς τή μεγάλη ξύλινη πόρτα πού χρησίμευε ὡς κύρια εἴσοδος τοῦ ναοῦ ἀλλά καί τοῦ κρυφοῦ σχολειοῦ, μέσω τῆς σκάλας πού ὁδηγοῦσε σέ αὐτό.

Ἡ μονή εἶναι κατάγραφη μέ τοιχογραφίες, οἱ ὁποῖες ἀνήκουν σέ δύο περιόδους· οἱ παλαιότερες πρέπει νά χρονολογοῦνται γύρω στό 17ο αἰῶνα. Ἀξιόλογο, ἐπίσης, εἶναι καί τό ξυλόγλυπτο τέμπλο τό ὁποῖο κοσμεῖται ἀπό δύο ἐξαιρετικές μεταβυζαντινές δεσποτικές εἰκόνες (μία τῆς Θεοτόκου καί μία τοῦ Χριστοῦ). Ἐπίσης, ἡ Μονή Λυκοτριχίου, ὀνομαζόμενη καί Μύρκου, διέθετε τεράστια κτηματική περιουσία, ἐνῷ ἕνα μέρος τῶν ἐσόδων της τό διέθετε γιά τή συντήρηση τοῦ σχολείου τοῦ γειτονικοῦ χωριοῦ Κρανούλα.

•  ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Ὁ ἱερός ναός Ἁγίου Δημητρίου βρίσκεται στό βορειοανατολικό μέρος τοῦ χωριοῦ Κρύα, ἐκεῖ ὅπου σύμφωνα μέ μαρτυρίες τῶν κατοίκων βρισκόταν τό παλαιό χωριό ὀνομαζόμενο Βάνιστα. Πιθανολογεῖται ὅτι ὁ ναός εἶναι χτισμένος γύρω στό 18ο αἰῶνα.

Ὁ ἱερός ναός ἔχει ἁγιογραφηθεῖ τρεῖς φορές (δύο παλαιότερες καί μία τά τελευταῖα χρόνια). Ἀξιόλογες εἶναι ἐπίσης καί οἱ εἰκόνες πού κοσμοῦν τό ξυλόγλυπτο τέμπλο, οἱ ὁποῖες εἶναι ἔργο τῶν γνωστῶν τότε ζωγράφων Χονιάδων.

Τέλος, στό πίσω μέρος τοῦ ναοῦ ὑπάρχει νεκροταφεῖο.

•  ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΜ. ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΜΙΧΑΗΛ & ΓΑΒΡΙΗΛ

Στό χωριό Ἁγία Μαρίνα (Λυκοτρίχι παλιά Ντίσπερη) βρίσκεται ὁ Ἱερός Ναός ὁ ὁποῖος εἶναι ἀφιερωμένος στούς Ταξιάρχες Μιχαήλ καί Γαβριήλ καί λειτουργεῖ ὡς ἐνοριακός ναός. Ὁ ναός, σύμφωνα μέ μιά ἀναγραφόμενη πλάκα πού ὑπάρχει στό πάνω μέρος τοῦ ναοῦ, εἶναι κτισμένος τό 1872 πάνω σε προϋπάρχοντα ἀρχαῖο ἑλληνικό ναό.

Στὴν ἐκκλησία ὑπάρχει πρόναος, πού ἀλλιῶς ὀνομάζεται χαγιάτ. Τό ἐσωτερικό της κοσμοῦν μεταγενέστερες ἁγιογραφίες, καθώς ἀνακαινίστηκε τή δεκαετία τοῦ 1980 καί πιό συγκεκριμένα τό 1988. Κατά τήν περίοδο τῆς ἀνακαίνισης ἡ ἐκκλησία πλαισιώθηκε ἀπό τσιμεντένιους κίονες ὥστε νά διασφαλισθεῖ ἡ σταθερότητα τοῦ ναοῦ, ἐνῷ τό ἐσωτερικό της σοφατίστηκε καθώς ὁ ναός ἦταν ἑτοιμόρροπος.

Τέλος, στό πίσω μέρος τοῦ ναοῦ ὑπάρχει νεκροταφεῖο, τό ὁποῖο κατασκευάστηκε τήν τελευταία δεκαετία. Θά συνιστοῦσε δέ παράλειψή μας ἄν δέν ἀναφέραμε ὅτι ὁ ναός περιτριγυρίζεται ἀπό ἕνα πέτρινο τεῖχος τό ὁποῖο εἶναι κατάφυτο ἀπό κάθε λογῆς δένδρα.

•  ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ

Ἡ ἐκκλησία τοῦ Προφήτου Ἠλιού βρίσκεται ψηλά στό βουνό, στό δρόμο πού ὁδηγεῖ στήν τοποθεσία Καλουτά. Ὁ ἱερός ναός περιτριγυριζόταν ἀπό ἕνα πέτρινο ἀρκετά ψηλό τεῖχος τό ὁποῖο εἶχε μιά μεγάλη σιδερένια πόρτα. Στόν ἐσωτερικό περίγυρο τοῦ ναοῦ ὑπῆρχε ὁ ὀντᾶς ὁ ὁποῖος εἶχε δύο ὀρόφους. Τό κάτω μέρος ἦταν τό κελάρι (χῶρος ἀποθήκευσης) καί τό πάνω μέρος λειτουργοῦσε ὡς χῶρος ξεκούρασης γιά τούς περαστικούς. Ἐπίσης, ὁ ναός διέθετε καί πέτρινο φοῦρνο καθώς καί ἕνα φοῦρνο στά Ἰωάννινα στόν Κουραμπά στή θέση Πλατανάκια. Σήμερα αὐτά τά πετρόχτιστα κατασκευάσματα δέν ὑπάρχουν, ἐνῷ ὁ φοῦρνος δέν εἶναι στήν κατοχή τοῦ ναοῦ.

Στό ἐσωτερικό του ὁ ναός εἶναι κατάγραφος μέ νέες ἁγιογραφίες, ἐνῷ θαυμασμό προκαλοῦν οἱ εἰκόνες στό ξυλόγλυπτο τέμπλο πού ἀνήκουν στήν περίοδο τοῦ 18ου αἰῶνα .

• Ἐφημέριος Ἱεροῦ Ναοῦ:
  Αἰδεσιμώτατος Πρεσβύτερος π. Τηλέμαχος Βάρφης.

 Στοιχεῖα Ἐπικοινωνίας:
Ἱερός Ναός Ἁγίου Ἰωάννου Κρύας
45500 Κρύα Ἰωαννίνων
Τηλ: 26510-22671 & κιν. 694.7694489
Βρεῖτε μας στὸ χάρτη μὲ ἕνα κλίκ ἐδῶ.