ΟΣΙΟΙ ΑΥΤΑΔΕΛΦΟΙ ΜΑΞΙΜΟΣ ΚΑΙ ΙΩΑΣΑΦ
(κτίτορες τῆς Μονῆς Ρουσάνου Μετεώρων)
Οἱ Ὅσιοι αὐτάδελφοι Μάξιμος καί Ἰωάσαφ ἔζησαν κατά τόν 16ο αἰῶνα καί κατάγονταν ἀπό τά Ἰωάννινα. Θεωροῦνται κτίτορες τῆς μονῆς Ῥουσάνου τῶν Μετεώρων. Ἀνάμεσα, λοιπόν, στά ἔτη 1527 καί 1529 ζήτησαν ἀπό τόν τοποτηρητή τῆς ἐπισκοπῆς Σταγῶν, μητροπολίτη Λαρίσης Βησσαρίωνα Β”, καί ἀπό τόν ἡγούμενο τῆς μονῆς τοῦ Μεγάλου Μετεώρου καί ἔλαβαν τήν ἄδεια νά ἐγκατασταθοῦν καί νά μονάσουν σέ κάποιον ἀπό τούς μετεωρίτικους βράχους. Τούς παραχωρήθηκε τότε ὁ Λίθος τοῦ Ῥουσάνου.
Στό Λεγόμενο «Σύγγραμμα Ἱστορικόν» ἤ «Χρονικόν τῶν Μετεώρων», συνοδική πράξη πού συντάχτηκε λίγο μετά τό ἔτος 1529, τό μοναστήρι τοῦ Ῥουσάνου χαρακτηρίζεται «ἤρημωμένον τῶν κατοίκων» (ἔρημο ἀπό κατοίκους, χωρίς μοναχούς). Πρόκειται, μᾶλλον, γιά τούς πρώτους χρόνους κατά τούς ὁποίους ἐγκαταστάθηκαν ἐκεῖ καί ζοῦσαν μόνοι τους οἱ δυό ἀδελφοί ἱερομόναχοι, ὅταν ἀκόμη δέν εἶχαν ἀποπερατωθεῖ τά κτίσματα τῆς μονῆς καί δέν εἶχε ὀργανωθεῖ καί ἀναπτυχθεῖ ἡ νέα μοναστική ἀδελφότητα. Γιά τά κτίρια τῆς μονῆς πού ὑπῆρχαν πάνω στό βράχο αὐτή τήν ἐποχή δέν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα. Τό βέβαιο εἶναι πώς ὅταν ἀνέβηκαν στό βράχο ὁ Ἰωάσαφ καί ὁ Μάξιμος ὑπῆρχαν σέ ἀξιοθρήνητη κατάσταση, κατεστραμμένα ἀπό τήν ἐγκατάλειψη καί τή φθορά τοῦ χρόνου, τό ἀφιερωμένο στή Μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου καθολικό καί κάποια ἄλλα βοηθητικά κτίσματα τοῦ 13ου καί 14ου αἰῶνα, ὅπως ἀναφέρεται στό διαθηκικό γράμμα.
Μόλις ἐγκαταστάθηκαν ἐκεῖ, σύμφωνα μέ τά ἀναγραφόμενα στό κείμενο τῆς διαθήκης τους, ἀνέπτυξαν ἰδιαίτερη οἰκοδομική δραστηριότητα. Ξαναέκτισαν ἐκ θεμελίων τό παλαιό ἐγκαταλειμμένο καί ἐρειπωμένο καθολικό τῆς μονῆς, τόν ἱερό ναό τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος. Τῆς ἐξασφάλισαν κτηματική περιουσία καί οἰκοδόμησαν κελιά καί ἄλλους βοηθητικούς χώρους. Τήν ἐφοδίασαν μέ ἱερά σκεύη, ἄμφια, χειρόγραφα βιβλία καί ἄλλα ἐκκλησιαστικά κειμήλια, πρόσθεσαν στά περιουσιακά στοιχεῖα τῆς μονῆς κτήματα, μετόχια καί ζῶα, καί τήν ὀργάνωσαν σέ κοινόβιο, τίς τυπικές διατάξεις τοῦ ὁποίου περιέλαβαν στή διαθήκη τους. Τέλος, καθόρισαν τίς σχέσεις καί τίς ὑποχρεώσεις τῆς μονῆς πρός τόν ἐπίσκοπο Σταγῶν καί πρός τόν ἡγούμενο τῆς μονῆς τοῦ Μεγάλου Μετεώρου, ὁ ὁποῖος θά εἶχε μόνο πνευματική δικαιοδοσία καί ἐποπτεία στή μονή.
Δέν εἶναι γνωστός ὁ χρόνος τοῦ θανάτου τῶν δυό κτιτόρων. Πάντως, εἶναι ἀνάμεσα στά ἔτη 1545 πού συνέταξαν τή διαθήκη τους καί 1560, γιατί τό Νοέμβριο τοῦ ἔτους αὐτοῦ, ὅπως μαρτυρεῖ σχετική ἐπιγραφή, τελείωσε ἡ τοιχογράφηση τοῦ καθολικοῦ τῆς μονῆς καί ἡγούμενός της μνημονεύεται ὁ ἱερομόναχος Ἀρσένιος.
Ἡ ὀρθόδοξη ἐκκλησία τιμᾷ τούς Ἰωάσαφ καί Μάξιμο ὡς Ἁγίους καί ἑορτάζει τή μνήμη τους στίς 7 Αὐγούστου, τήν ἑπομένη δηλαδή τοῦ ἑορτασμοῦ τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Κυρίου. Ὁ κοινός ἑορτασμός τῶν δυό ἁγίων φανερώνει ἀφ’ ἑνός μέν τήν ἄγνοια τοῦ ἀκριβοῦς χρόνου θανάτου τῶν δυό ἀνδρῶν, πού σημαίνει ὅτι ἡ καθιέρωση τῆς τιμῆς τους εἶναι μεταγενέστερη, ἀφ” ἕτερου δέ τήν ἄμεση σχέση τῶν δυό Πάτερων μέ τήν ἀνέγερση καί ἀνασύσταση τῆς μονῆς.